drie portretten
19 November 2025

Klimaatacademie en Hogeschool: samen de schouders onder duurzaam bouwen

Net zoals in heel Nederland, zijn ook in Rotterdam veel nieuwe woningen nodig, zo’n 55.000 in de komende jaren. De gemeente wil die op een duurzame manier realiseren. Samen met marktpartijen en woningcorporaties wil zij in hoog tempo leren wat nodig is om te ontwerpen en bouwen in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs – en die kennis vervolgens delen met alle betrokkenen. Om dit waar te maken is Klimaatacademie Rotterdam opgericht, die nauw samenwerkt met Hogeschool Rotterdam. “We werken toe naar een lectoraat Duurzaam Bouwen.”

Jip Pijs is projectleider van de Klimaatacademie en vertelt over het ontstaan ervan. “Om de bouwsector toekomstbestendig te maken en te zorgen voor duurzame en betaalbare woningen, heeft de gemeente het Plan van Aanpak Duurzaam Doorbouwen opgesteld. Dat heeft drie sporen: leren, meten en doen. Vanuit dat eerste spoor is halverwege 2024 Klimaatacademie Rotterdam opgericht: een samenwerking tussen marktpartijen, woningcorporaties en de gemeente Rotterdam. Het doel is om met elkaar te leren en voortdurend in gesprek te zijn over hoe we zo duurzaam mogelijk kunnen bouwen. Het is natuurlijk verstandig om bij zo’n leertraject een onderwijspartij te betrekken. Hogeschool Rotterdam is al heel lang sterk geworteld in de stad en dus een logische partner.”

 

Studenten aan bedrijven koppelen

Gert-Joost Peek is als lector Gebiedsontwikkeling en Transitiemanagement aan de Hogeschool Rotterdam nauw betrokken bij de Klimaatacademie. Hij is enthousiast over het initiatief: “Binnen Duurzaam Doorbouwen zijn een aantal werkgroepen gevormd, waarin onder andere grote marktpartijen zitten. Ik zorg ervoor dat bij ieder van die werkgroepen een docent van de Hogeschool aanhaakt. Dat is niet alleen inhoudelijk waardevol, maar biedt ook de mogelijkheid om studenten aan die bedrijven te koppelen, zodat zij – onder de vlag van de Klimaatacademie – met concrete vragen uit de praktijk aan de slag kunnen.”

 

Nieuwe manier van denken

Hoe dat in zijn werk gaat, vertelt Paul van Roosmalen, die als coördinator Duurzaam Doorbouwen bij de gemeente betrokken is bij de Klimaatacademie. “Een belangrijke gebiedsontwikkeling in Rotterdam is Schiehaven Noord, waar vijf- tot zevenhonderd woningen moeten komen. Als gemeente hebben we gezegd: die bouwen we ‘Paris Proof, tenzij’, dus met zo weinig mogelijk CO2-uitstoot. Studenten van de Hogeschool hebben in het gebied onderzoek gedaan naar de mogelijke overlap tussen Paris Proof bouwen en klimaatadaptatie: hoe kunnen die elkaar versterken?” Paul merkte dat studenten op een heel andere manier naar zo’n vraagstuk kijken dan we gewend zijn. “Zij zeiden: ‘als je helemaal ‘schoon’ wilt bouwen, moet je eigenlijk op de locatie zelf de materialen oogsten. Dus bijvoorbeeld ter plekke bamboe en mammoetsgras inzaaien.’ Fantastisch! Het is een frame dat we als gemeente niet per se goed kunnen gebruiken, want op deze manier ben je tachtig jaar verder voordat die gebiedsontwikkeling rond is. Dat kan financieel helemaal niet uit. Maar als opening naar een nieuw denkkader is het superinteressant.”

Niet één gebouw, maar een netwerk

Over de samenwerking met de Hogeschool vertelt Paul verder: “We vragen ons bij gebiedsontwikkelingen en andere bouwopgaven in de stad steeds af: wat zijn de onderzoeks- en de leervragen? Wat kunnen studenten en lectoren van de Hogeschool daarin betekenen? Dat moet op een gegeven moment een structuur krijgen. Zodat we kennis op kennis kunnen stapelen en die automatisch gaan bundelen.” Die structuur hoeft niet per se fysiek vorm te krijgen, wat Paul, Jip en Gert-Joost betreft. “Parijs had als eerste een klimaatacademie: de Académie du Climat Paris. Een groot gebouw op een centrale plek, waar alles bij elkaar komt. Die vorm is niet logisch voor Rotterdam. Er zijn hier al allerlei netwerken, zoals de Carbon Talks in het Keilepand. Het zou raar zijn om die te negeren en er iets heel nieuws naast te zetten.” De Klimaatacademie is daarom vooral een netwerkorganisatie, waarbij tientallen groepen mensen zijn aangehaakt. “Niet alleen bouwende partijen, maar ook organisaties uit de cultuur- en architectuurwereld. Die vormen met elkaar de Klimaatacademie, zonder gebouw waar je ons ’s ochtends om negen uur allemaal vindt. Dat maakt het soms lastig om zichtbaar te zijn. Maar het werkt tot nu toe goed.”

 

Lectoraat met als doel zichtbaarheid en bestendiging

Om de zichtbaarheid van Klimaatacademie Rotterdam te vergroten, werken de mannen toe naar een lectoraat. Gert-Joost: “Dat zou bijvoorbeeld Duurzaam Bouwen of Toekomstbestendig Bouwen kunnen heten. Met zo’n lectoraat geven we de Klimaatacademie letterlijk een gezicht en brengen we meer structuur aan. Wat ons betreft gaat het over langere leerlijnen: waar moet je de komende vijf of tien jaar mee aan de slag als je duurzaam doorbouwen serieus wilt nemen?” Paul vult aan: “Het wordt wel spannend wat voor landelijke regering en gemeentelijk college we krijgen. Dat kan bepalend zijn voor de ruimte die we hiervoor krijgen.”

 

Oefenen met horizontaal organiseren

Wat Paul betreft raakt de opgave nog veel meer disciplines binnen de Hogeschool dan nu het geval is. “We zijn begonnen bij Bouwkunde, Watermanagement en Ruimtelijke Ordening en Planologie. Maar als we ruim onder de twee graden opwarming willen blijven, kan bijna niks meer zoals we het deden. Dan moet alles radicaal om. Er zitten dus nog allerlei andere domeinen achter dit vraagstuk: juridisch, financieel, organisatorisch. Het hoeft straks wat mij betreft dan ook niet één lector te zijn.” Gert-Joost beaamt dat er veel breder naar het vraagstuk moet worden gekeken. “De gemeente is goed in organiseren in ‘kolommen’. Wij als Hogeschool ook, met instituten, kennisdomeinen en opleidingen met hun eigen uitstroomprofiel. Maar daarmee gaan we het niet redden. We zullen veel meer horizontaal moeten leren organiseren. De Klimaatacademie is een manier om daarmee te oefenen, omdat die – los van afdelingen of instituten – overal dwars doorheen loopt.”

 

Van Rotterdammer tot wethouder

Jip hoopt vooral dat via de Klimaatacademie zo veel mogelijk mensen in aanraking komen met duurzaam bouwen. “We proberen mensen op allerlei manieren te bereiken. Zo ondersteunden we Stichting Archiklas met een project over duurzaam bouwen met basisschoolleerlingen. En samen met het Architectuur Filmfestival Rotterdam organiseerden we een thema-avond over Duurzaam Doorbouwen, met een aantal films over dat onderwerp.” Voor dit soort events en voor kennisdeling en onderzoek werkt de Klimaatacademie per definitie samen met allerlei partners in de stad. Dat is essentieel om duurzaam bouwen de standaard te laten worden, zegt Jip. “Duurzaam bouwen gaat niet

alleen over innovatieve technologie en andere systemen, maar ook over anders samenwerken in gebiedsontwikkeling. Veel bréder bijvoorbeeld, door alle stakeholders erbij te betrekken: van de Rotterdammer tot de wethouder en alle lagen daartussen. Ik hoop dat de samenwerking tussen de Hogeschool en de Klimaatacademie daaraan bijdraagt. Zodat we uiteindelijk komen tot een nieuwe, toekomstbestendige bouwcultuur.”

Delen via

Meld je aan voor de Rotterdam Circulair Nieuwsbrief

Schrijf je in voor de nieuwsbrief
logo port of rotterdam
logo provincie zuid-holland
Logo DCMR Milieudienst Rijnmond
logo blue city
Gemeente Rotterdam logo